10. REHBERLİKTE ETİK VE BİLGİLERİN SAKLANMASI
( 1 video )
Bölüm Hedefi
Bu bölümü bitirdiğinizde;
•
Meslek etiğinin
işlevlerini,
•
Rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetlerinde benimsenen temel ilkeleri,
•
Kuralları ve
•
Rehberlikte etik ve bilgilerin saklanması konularını öğrenmiş
olacaksınız.
Eğitim kurumları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde
RPD hizmetlerini yürüten personelin
uyması gereken etik ilkeler MEB Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri
Etik Yönergesi ile
belirlenmiştir. Bu yönerge ile RPD hizmetlerinin planlanması ve
yürütülmesinde; yetkinlik,
dürüstlük, gizlilik, duyarlılık, bilimsellik ve sorumluluk ilkeleri esas
alınmıştır. Bu ilkeler kapsamında
Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile eğitim kurumları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde bu hizmetlerin sunulmasına ilişkin görev yetki
ve sorumluluklar ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Rehberlik ve
psikolojik danışma hizmetlerinde uyulması gereken bazı kurallar vardır. Özellikle özel ve özenli
bilgi ve yaşantılarla ilgilenen mesleklerin ve insanların güvenmek
istedikleri mesleklerde mesleği icra
edenlerin uymak zorunda oldukları kurallar bulunur. Bu kurallar öncelikle bireyi
korumaya, sonra da mesleği icra eden kişileri
korumaya yöneliktir. Etik kurallar aşağıda
özetlenmiştir.
Temel İlkeler
Yetkinlik. Yetkinlik
psikolojik danışmanların sınırlılıklarını bilmeleri demektir. Kendilerini aşan konularda başkalarından yardım talebinde bulunurlar.
Dürüstlük. Psikolojik
danışmanlar gerek kişiler arası ilişkilerinde gerek bilimsel ve akademik çalışmalarında, sonuç olarak tüm mesleki ilişkilerinde dürüstlüğü, doğruluğu ve gerçekçiliği ilke edinirler. Kendilerini tanıtırken veya ifade ederken,
abartılı ifadeler kullanmazlar, doğru olmayan beyanlardan kaçınırlar.
Duyarlık ve Hoşgörü. Psikolojik
danışmanlar danışanların psikolojik danışma hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları için
çalışırlar. Onların zarar görmemeleri için çalışırlar ve gerekli tüm önlemleri
alırlar. Psikolojik danışmanlar
yansızlığı benimserler.
Toplumsal sorumluluk. Psikolojik
danışma ve rehberlik temelde insana yönelik bir hizmetler bütünüdür. Dolayısıyla, toplumsal sorumluluğu vardır. Psikolojik danışma
ve rehberlik hizmetlerinde bir yandan bireyin çıkar ve
yararı, diğer yandan toplumsal sorumluluk arasında denge sağlanmaya çalışılır.
Mesleki ve bilimsel sorumluluk. Psikolojik
danışmanlar etik standartlara bağlı olma, görev ve rollerine uygun davranma sorumluluğu altındadırlar. Hizmet
verdikleri kişilerin iyilikleri ve yararları
doğrultusunda ilgili kurumlarla iş birliği yaparlar, gerektiğinde danışanları,
alandaki başka uzmanlara
yönlendirirler. Eğer danışanları alandaki başka danışmanlarla görüşüyorsa bu konuda danışanı
özgür bırakır ve sınırlama getirmezler.
Etik
Kurallar. Etik kurallar
genel olarak psikolojik danışma, ölçme ve değerlendirme, araştırma ve yayın, müşavirlik hizmetleri için geçerlidir. Her hizmet için ayrıca özel kurallar da bulunmaktadır.
Yetkinlik sınırları. Psikolojik
danışmanlar sadece eğitim gördükleri ve gerekli formasyona sahip oldukları uygulama ve etkinlikleri
yapabilir, onları öğretebilir ve o konularda araştırma yapabilirler.
Sürekli gelişim. Psikolojik
danışmanlar RPD alanındaki yeni gelişmeleri takip ederler. Mesleki bilgi
ve becerilerini artırmanın yollarını ve fırsatlarını ararlar.
Başkalarına zarar vermeme. Psikolojik
danışmanlar öğrencilerine, araştırmaya katılanlara, danışanlarına ve diğer kişilere zarar vermekten
ve onlara güçlük çıkarmaktan kaçınırlar.
Gizli bilgilerin muhafaza
edilmesi. Psikolojik danışmanlar danışanlarına ilişkin bilgileri
korumakla yükümlüdürler.
Özel ortamlarda özel şartlarda alınan
bilgiler korunur.
Profesyonel kimlik. Psikolojik danışmanlar kimliklerini, çalıştıkları yeri, statülerini ve durumlarını
olduğu gibi tanıtırlar. Ait olmadıkları ve kendilerinin mesleki
niteliklerinden farklı bir mesleğin
niteliklerine doğrudan veya dolaylı olarak
mensup olma iddiasında bulunmazlar.
Rehberlikte Etik ve Bilgilerin Saklanması. Rehberlik bireyler hakkında bilgiler toplar ve onları bireyleri tanımak için kullanır. Ayrıca, psikolojik danışma hizmetleri yoluyla bireylerin özel yaşantıları ve durumları ile ilgili bilgiler edinir. Bu bilgilerin özel ve öznel oluşları dolayısıyla bunların elde edilmesi sırasında dikkatli olunması, bazı kurallara uyulması gerekir. Yoksa kişiler hakkında bilinmesi insan haklarına aykırı olan bilgiler bilinebilir ve bu bilgiler, daha da kötüsü, bireylerin aleyhine kullanılabilir. Kısacası, bilgileri elde etmek bir “iş”tir ve önemli bir iştir. Onun kadar önemli olan diğer bir iş de toplanan bilgilere sahip olmaktır.